تمرین صداسازی برای قرائت قرآن

شخصی که صدای خوش و زیبایی دارد مسلما هنگامی که در حال صحبت است می تواند نظرهای بیشتری را به سمت خود جلب نماید. در واقع این شخص توانایی این را دارد که از تمامی بازه های صوتی خود استفاده نماید. اما این امر چگونه امکانپذیر است؟

با کمک روش های صداسازی!

مجموعه روش هایی که سبب می شوند تا صدا تقویت شود را صداسازی می گویند. در واقع می توان صداسازی را افزایش قابلیت های حنجره و آشکار کردن توانایی نهفته در صدا ها تعریف کرد.

در صداسازی دو دسته تمرین داریم: تمرینات تنفسی و تمرینات تارآوایی. اینکه چه زمانی نفس را نگه داریم و چه زمانی از آن ایتفاده کنیم، اساس صداسازی است و نکته مهم و ضروری این است که هر دوی این تمرین ها باید باهم انجام شوند.

یکی از زیباترین خواندن ها، قرائت قرآن است. مسلماً شخصی که می خواهد قرآن را قرائت نماید، علاوه بر اینکه باید صاحب صدایی زیبا و گیرا باشد، باید به اصول صدا سازی هم تسلط کامل داشته باشد تا بتواند بدون آسیب رساندن به گلو و حنجره خود، زیباترین قرائت را ارائه نماید.

در واقع قاری قرآن برای اینکه بتواند صدایی دل انگیز و آرامش بخش داشته باشد باید بتواند به وسعت صدا دست یابد و این وسعت صدا تنها با فنون صداسازی مربوط به قرائت قرآن حاصل خواهد شد.

۸ نکته و فن صداسازی برای تلاوت قرآن

اولین نکته

وقتی که شما بتوانید به طور صحیح از حنجره خود برای ادا کردن کلمات استفاده کنید، پایه‌های اساسی برای فنون صداسازی را به طور کامل فراگرفته اید. قاری قرآن می‌بایست به صورتی بخواند که این احساس را داشته باشد که صدای او به سقف دهانش برخورد می‌کند و صدای خود را به طور مستقیم و با فشار زیاد از دهان خود خارج نمی‌کند. اگر قاری بتواند این احساس را در خود ایجاد کند، مسلما با کمبود صدا مواجه نخواهد بود. چرا که با این کار، از مقدار هوای خارج شده برای ادای حروف، کاسته می‌شود.

درک این موضوع اصلا سخت نیست. با این حال، برای رفع ابهامات شما عزیزان یک مثال ساده می‌زنیم. ابتدا تا جایی که می‌توانید دهان خود را باز کنید. سپس سعی کنید آواز را در این حالت بخوانید. به طور قطع، خودتان متوجه شده اید که این کار اصلا ممکن نیست و اگر شدنی هم باشد، در مدت نه چندان زیادی این روند ادامه پیدا خواهد کرد. چرا که این حالت، به شما نشان می‌دهد که با بیشترین فشار هوا نمی‌توانید شروع به خواندن کنید و در همان حالت، صدای خود را به طور مستقیم خارج کنید. لذا برای برطرف کردن این مشکل، شما باید با نصف صدای خود، قرائت قرآن را آغاز نمایید و با همین حالت تا ادای آخرین کلمات پیش بروید. اگر بتوانید همین نکته ساده اما اساسی را رعایت کنید، به طور تقریبی یاد گرفته اید که حنجره و صدای خود را چگونه به کار بگیرید.

شاید خیلی از افراد فکر کنند که این روش برای صداسازی صدا برای تلاوت قرآن، نشان دهنده ضعف قاری است. اما باید بگوییم که وقتی بتوانید حنجره خود را بسازید، اصلا نیازی به فشار زیاد برای ادامه قرائت آیات قرآن ندارید. اگر می‌خواهید این فوت کوزه گری را تمرین کنید، خوب است تلاوت‌های استاد محمود شحات انور را هم گوش کنید و هم ببینید. در این تلاوت‌ها شما شاهد خواهید بود که ایشان بدون هیچ فشار و کمبود نفس، همه آیات طولانی را با رعایت نکات ادای کلمات در اوج می‌خواند.

دومین نکته

دومین نکته اساسی که در یادگیری فنون صداسازی اهمیت دارد، شروع قرائت قرآن با صاف ترین حالت ممکن برای شما است. بنابراین، وقتی که برای تلاوت آیه قرآن می‌توانید با صدای صاف بخوانید، قطعا مناسب ترین راه را انتخاب می‌کنید.

خیلی از قاریان قرآن به هنگام قرائت قرآن، این احساس را دارند که فشار زیادی در اطراف گردن آن‌ها وجود دارد. خب این نشانه، خود بعنوان یک دلیل بارز برای خطا در فنون صداسازی است. یکی از اشتباهات فنون صداسازی به نحوه بکارگیری اشتباه تارهای صوتی باز می‌گردد. لازم است بدانید که خود این اشتباه هم به نحوه نادرست نفسگیری فرد باز می‌گردد.

سومین نکته

کنترل نفس در حین تلاوت قرآن یکی از عواملی است که برای صداسازی صحیح باید به آن توجه داشته باشید. لذا برای کنترل تنفس می‌بایست بر روی فضا و سقف دهان خود تمرکز نمایید. گفتنی است که این کار تمرکز خاصی می‌خواهد و برای تمرکز بر آن به زمان نیاز دارید. در واقع، کنترل تنفس مهارتی است که شما را به اوج می‌رساند!

درباره فنون صداسازی در اوج خوانی هم نباید فشار زیاد یا گرفتگی عضلانی در ناحیه گردن خود احساس کنید. برای اینکه با همچین مشکلی مواجه نشوید، کافی است که فک پایین دهان‌تان را شل بگیرید و نباید فک شما تحت فشار زیادی باشد. دقت داشته باشید که این نکته، حتی برای افرادی صدق می‌کند که صدای زیر و نازکی دارند. چرا که با رعایت این تکنیک، به هنگام تلاوت قرآن، صدای آن‌ها با همان ویژگی خود اجرا می‌شود.

چهارمین نکته

همچنین قاری قرآن در تمرینات وقتی شروع به خواندن می کند باید بگونه ای بخواند که صدا در صاف ترین حالت خود باشد. بنابراین اگر شما می توانید آیه ای را با صدای خش دار بخوانید یا به حالت صدای صاف، باید حالت دوم را انتخاب کنید.

پنجمین نکته

اگر شما موقع خواندن قرآن فشار زیادی در اطراف گردن خود حس کردید با ید در تمرین صحیح خود شک کنید چرا که شما یا در نحوه بکارگیری تارهای صوتی اشتباه می کنید یا در نحوه نفس گیری(مراجعه شود به مطلب تمرین تنفس).

ششمن نکته

برخی اساتید توصیه می کنند که از اعماق وجود خود شروع به خواندن کنید و برخی دیگر توصیه می کنند که از فضای دهان خود استفاده کنید و روی آن تمرکز کنید. مطلب از این قرار است که شما برای کنترل نفس خود باید روی پرده دیافراگم و درون خود تمرکز کنید و برای کنترل صدای خود، می بایست روی فضای دهان و در واقع سقف دهان خود تمرکز کنید. که البته پس از ملکه شدن خود به خود اجرا می شود.

هفتمین نکته

و نکته مهمی که عزیزان باید به آن بپردازند همانگونه که بیان شد: اینست که “”صدا را در صاف ترین حالت خود بیرون دهیم و هوای زیادی همراه با صدا به بیرون هدایت نشود”” بگونه ای که هوا و صدا با کنترل خارج شود. در اینجا باید حالت خواندن انسان بسیار ریلکس و بدون تکلف و تقلا باشد.(مجدد توجه کنید به تلاوتهای تصویری استاد محمود شحات انور).

هشتمین نکته

موقع خواندن نباید فشار زیاد یا گرفتگی عضلات گردن احساس شود بلکه باید بدن آرام و فک پایین دهان هم کمی شل بگیریم و خصوصا موقع اوج گرفتن نبایستی فک انسان تحت فشار ماهیچه ها باشد. با رعایت این مطلب افرادی که دارای صدای زیر و نازک هستند موقع تلاوت صدای آنها با همان ویژگی اصلی خود اجرا می شود.